Expertengroep formuleert aanbevelingen voor aanpak fake news
Expertengroep formuleert aanbevelingen voor aanpak fake newsRepressief wetgevend werk is geen oplossing om fake news en online desinformatie in te dijken. Dat is het advies van zeven experten aan vicepremier en minister van Digitale Agenda Alexander De Croo. De experten kregen de vraag om een reeks beleidsaanbevelingen uit te werken om online desinformatie aan te pakken. De Belgische expertengroep kiest resoluut voor een overlegmodel waarbij alle relevante spelers worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid ten aanzien van de kwaliteit van het maatschappelijk debat, en waarbij empowerment en transparantie ten aanzien van de burger worden vooropgesteld.
Alexander De Croo: “De experten maken in hun rapport duidelijk dat een simpele wet niet zal volstaan om online desinformatie aan te pakken. Verschillende spelers zoals online platformen, journalisten of organisaties actief rond mediawijsheid hebben stukjes van de oplossing in handen. Het is aan de overheid om deze puzzelstukken samen te brengen eerder dan zelf te beslissen wat waar is en wat niet. Uit de burgerconsultatie die ik over het onderwerp heb georganiseerd komt trouwens een gelijkaardig geluid naar voor: geen repressieve wetgeving of censuur, maar inzetten op opvoeding en concrete hulpmiddelen voor burgers om zich beter te informeren en desinformatie sneller te herkennen.”
De expertengroep wijst erop dat buitenlandse pogingen, onder meer door de Franse en Duitse regering, om via wetgevende werk fake news aan te pakken door hun haastwerk hun doel soms voorbij schieten of bijkomende juridische problemen creëren. Toch waarschuwt de expertengroep om niet naief zijn. Online desinformatie vormt wel degelijk een bedreiging voor onze democratie.
Uit de cijfers voor België van het Reuters Digital News Report blijkt dat de helft van de Belgen aangeeft bezorgd te zijn over fake news en online desinformatie. Slechts één op vijf heeft een aanvaardbare kennis over hoe nieuws wordt gemaakt en op sociale media gepresenteerd. Onderzoek van de Artevelde Hogeschool in Gent rond fake news en jongeren geeft ook aan dat erg veel jongeren moeite hebben om echt nieuws te onderscheiden van vals nieuws op Facebook.
Zeven aanbevelingen
Concreet formuleren de experten een zevental aanbevelingen. Ze pleiten daarbij onder meer voor meer onderzoek naar de impact van georganiseerde vormen van desinformatie en manieren om ze te bestrijden. Daarnaast moet er een permanent overleg komen tussen de verschillende betrokken stakeholders, inclusief de sociale mediaplatformen.
De expertengroep wil namelijk dat alle partijen die een impact hebben op de kwaliteit van het publiek debat hun verantwoordelijkheid opnemen en samenwerken aan oplossingen voor het desinformatieprobleem. Zo willen ze dat de sociale mediaplatformen, de academische wereld, verantwoordelijke media en gespecialiseerde organisaties op zoek gaan naar manieren om de ‘nieuwswijsheid’ te verhogen, kwaliteitsjournalistiek te promoten en concrete tools te ontwikkelen waarmee burgers aan de slag kunnen om desinformatie te herkennen en zich goed te informeren.
De expertengroep kiest dus voor een overleg- en samenwerkingsmodel, eerder dan voor repressieve wetgeving. Onderzoek dat nagaat hoe verstandig wetgevend werk een sluitstuk kan zijn voor dat model kan wel worden opgestart.
Belgie als proeftuin
De experten zien ook potentieel in België als een proeftuin voor de uitbouw van projecten rond de kwaliteit van bronnen, fact checking , tools ter bevordering van diversiteit, ontwikkeling van metadata voor onderzoekers rond de verspreiding van desinformatie en initiatieven inzake “algoritmewijsheid”. De nabijheid van de Europese instellingen is daarbij volgens de experten een troef.
Minister De Croo engageert zich om het overleg tussen alle betrokken stakeholders en de proeftuin op te starten. Hij zal hierover in overleg gaan met de andere bevoegde ministers, zowel op federaal niveau als op niveau van de deelstaten.
