’Iedereen heeft te winnen bij arbeidsmigratie’
’De Middellandse Zee is een massagraf geworden’, zegt Alexander De Croo (Open Vld). En dus moet Europa volgens de vicepremier maar eens dringend werk maken van een doortastend asielbeleid. ‘Het minste wat we kunnen doen, is die mensen redden als ze in nood zijn.’
Als ik die beelden zie van drijvende lijken, brengt dat uiteraard een ractie van afschuw teweeg. De Middellandse Zee, de wieg van onze beschaving, is een massagraf geworden. Maar toch slagen we er in Europa niet in om doortastende beslissingen te nemen. Dat heeft alles te maken met het feit dat alle lidstaten zo hun eigen reden hebben om geparalyseerd te reageren. De Britten willen bijvoorbeeld niet al te ver gaan omdat zij binnenkort verkiezingen hebben. Als je zo gaat redeneren, kom je nergens.
”We kunnen die bootvluchtelingen toch niet alleen blijven afschrikken. Het minste wat we kunnen doen, is die mensen redden als ze in nood zijn. Maar eigenlijk is ook dat niet meer dan een noodzakelijke bestrijding van de symptomen. Europa heeft een grote absorptiecapaciteit maar we maken er geen gebruik van.”
Hoe moet Europa zijn absorptiecapaciteit voor vluchtelingen en migranten concreet verhogen?
De Croo: “Ook België aarzelt. Als gevolg van een asiel- en migratiebeleid van het verleden zit een groot deel van de mensen met een traumatische ervaring. Bij vluchtelingen denken veel Belgen aan de situaties van nog niet zo lang geleden waarbij elke nacht vijf- à zesduizend mensen in de straten van Brussel sliepen. Maar tegelijk is het nu wel het moment voor Europa om eindelijk eens met een goed plan te komen om aan economische migratie te doen. In de Verenigde Staten pakken ze dat toch op een andere manier aan. Als je ziet hoeveel mensen uit oorlogslanden in de VS geherlokaliseerd worden, dan is dat toch van een heel andere grootteorde dan Europa.”
Die mensen vluchten natuurlijk voor een reden.
”Ja, en ontwikkelingssamenwerking blijft hier belangrijk. Het overgrote deel van die bootvluchtelingen komt uit de Sahel, waar het vandaag om allerlei redenen heel instabiel is: burgeroorlog, rebellenbewegingen maar vooral enorme armoede. Kijk naar Mali en Niger: landen die niet enkel met schrijnende armoede maar ook met een enorme bevolkingsexplosie kampen. In Niger is de helft van de bevolking jonger dan vijftien jaar. Stel je dat voor. In een land zonder infrastructuur en zonder perspectief op economische vooruitgang. Mensen leven er in complete uitzichtloosheid.”
U bent voorstander van meer economische migratie. Hoe wilt u dat organiseren?
”De Europese Commissie moet hier een belangrijke rol spelen. Zij moet kunnen vaststellen wat de arbeidsnoden zijn in Europa en wat de draagkracht is van de verschillende lidstaten. De Commissie zou ook een systeem van tijdelijke arbeidsmigratie kunnen uitwerken waarbij niet-Europeanen hier voor een bepaalde periode aan de slag kunnen om daarna met het verdiende geld en een pak ervaring weer naar hun geboorteland terug te keren.
”Er zijn behoorlijk wat studies die aantonen dat arbeidsmigratie wel degelijk perspectieven biedt en dat iedereen er beter van wordt. Op dit vlak zit de perceptie bij de publieke opinie nog niet juist: heel wat Europeanen denken dat zo’n systeem ons veel gaat kosten, terwijl het tegendeel waar is, tenminste als het gebeurt op een gecoördineerde en gecontroleerde manier. Alle studies wijzen dat uit. Die mensen zijn een economische meerwaarde!”
De grondstroom in België lijkt niet echt gewonnen voor de komst van arbeidsmigranten. Is dit politiek haalbaar?
”Ik denk niet dat de grondstroom in Vlaanderen of België zegt van: ‘Laat die mensen op de Middellandse Zee maar stikken.’ Ten tweede stel ik vast dat ook ondernemers en werknemers nadeel ondervinden van een situatie waarbij arbeidsmigratie bijna onmogelijk is. Ik ben gisteren nog gaan spreken op een start-upevent en daar werd me verteld dat België momenteel het moeilijkste land is in Europa om werkvergunningen te krijgen voor niet-Europese werknemers.
”De discussie ging over een ondernemer die twee Indiërs wou aantrekken om samen een bedrijf te starten. Maar het bleek onmogelijk om die Indiërs te laten overkomen. Hierover moeten we toch eens een grondig debat durven voeren. België heeft zoveel troeven: een centrale ligging, een meertalige bevolking, een heel internationale hoofdstad. Maar we dreigen al deze troeven te verliezen als we zo moeilijk blijven doen over werkvergunningen.”
Nochtans is de Europese Unie een grootschalig en redelijk goed gelukt experiment van het opengrenzenbeleid. Polen, Tsjechen en Hongaren kunnen bij ons komen werken en de tijd dat dit tot grote wrevel leidde, ligt stilaan achter ons.
”Absoluut. Af en toe zullen er zich op dit vlak nog wel problemen stellen. Maar bijna iedereen is ervan overtuigd dat die dan opgelost moeten worden en dat de oplossing nooit zal liggen in het sluiten van de Europese binnengrenzen. Het Europese opengrenzenbeleid is bijzonder succesvol geweest. Wat nog niet wil zeggen dat we al een echte eengemaakte markt hebben. Kijk naar de digitale economie. Vorige week sprak ik in New York en Washington met Belgische ondernemers die kunnen opereren in een gigantische markt van 300 miljoen Amerikanen. In Europa is die markt nog te veel opgesplitst. Of neem het roamingprobleem. Voor mij is dat hét symbool van het feit dat we nog geen eengemaakte markt zijn. Dat is een enorme rem voor de digitale economie.”
”De overname van Telenet past daar trouwens ook in. Mocht de markt open zijn in Europa, dan zou een kabelmaatschappij als Telenet zich doorheen verschillende landen kunnen begeven, in plaats van in één landje een mobiele operator over te nemen. En zo krijg je het risico op duopolies in alle thuismarkten in de Unie. De Europese Commissie moet daar goed over nadenken.”
Deze week bleek nog hoeveel bevoegd-heden u onder zich heeft. We hebben u gehoord over de vluchtelingen, Telenet én de digitalisering. Kun je een goed minister zijn met zoveel verspreide bevoegdheden?
”Ik vind die combinatie van onderwerpen echt een verrijking. En er zijn trouwens meer linken tussen die bevoegdheden dan je denkt. Als je met ontwikkelingssamenwerking iets wilt bereiken, dan is het digitale luik zeer belangrijk. Je ziet ook goed wat het digitale gedaan heeft om mensen in minder ontwikkelde landen te versterken. Eigenlijk zijn een aantal mobiele netwerken in Afrika vandaag puur ontwikkelingswerk aan het doen. In de interventies die we doen, moeten we dan ook veel meer inzetten op technologie. Het gebruik van mobiele betalingen bijvoorbeeld is een krachtig wapen tegen corruptie. We hebben dan ook afgelopen week in New York beslist om geen interventies meer te doen zonder dat er een digitaal luik aan is. Al was het maar om te weten en te volgen wat we aan het doen zijn.”
Om het even over wat anders te hebben: fiscaal expert Michel Maus wil misschien een eigen partij oprichten. Wat vindt u daarvan?
”Super. Hoe meer mensen zich politiek willen engageren, hoe beter. Dus Michel, please, come on over.”
Het is niet zozeer uit engagement, eerder uit protest tegen de oneerlijke fiscaliteit in dit land.
”Mensen vinden de fiscaliteit hoog en dus willen ze die verschuiven. Maar eigenlijk moet je ze verlagen. Dat zijn twee verschillende zaken. Dus laten we daar duidelijk over zijn.”
Had de regering geen grote verschuiving aangekondigd waarbij lasten op arbeid verschoven gingen worden richting vermogen, vervuiling of consumptie?
”Dan hebben we daar een verschillende mening over. Ik wil graag de lasten op arbeid verlagen. Maar ik heb wel vaak de indruk dat het de doelstelling van sommigen is om eerst te kijken waar we belastingen kunnen verhogen. Mijn doelstelling is: meer jobs creëren en mensen die werken meer belonen. Dat je dat doet door een deel van de fiscaliteit te verschuiven, dat zou kunnen. Maar laten we eerst proberen minder uit te geven.
”Ik vind trouwens dat de regering zich moet profileren op het resultaat en niet op de aanloop. Dat is altijd onze lijn geweest als liberalen in deze regering. Laat ons werken, en dan kunnen we daarna een debat voeren over het resultaat. De discussie over de aanpak wil ik aan tafel voeren.”
Uw partij zei nochtans van de week dat de btw niet verhoogd mocht worden.
”De positie van een voorzitter is natuurlijk anders dan die van een minister. Ik probeer tot een coherent beleid te komen. Dat weerhoudt mijn voorzitter natuurlijk niet om de prioriteiten te leggen.”
Als er tienduizenden op straat komen tegen die oneerlijke fiscaliteit, moet je dan niet, minstens symbolisch, laten zien dat je de boodschap begrepen hebt?
”Ga je beleid voeren op basis van symbolen? Dat hebben we zo vaak gedaan in het verleden. Ik verzet mij tegen steekvlamfiscaliteit. Waar zit in dit land het grote vermogen? In de spaarboekjes en in het vastgoed. Wie van die tienduizenden die op straat zijn gekomen, wil dat er geraakt wordt aan de spaarboekjes? Niemand, denk ik.”
Hoe groot moet die tax shift worden? Ook daar is onenigheid over binnen de regering.
”Wij proberen ons te houden aan wat we gezegd hebben voor de verkiezingen. We hadden toen ons 5-5-5-plan. Dus 5 miljard. Daarvan is al 2 miljard gerealiseerd.”
Volgens econoom Gert Peersman is dat morrelen in de marge. Een wervende tax shift moet minstens 10 miljard omvatten.
”Ik hoor dat graag op papier, ja. Het soort lichtzinnigheid en eenvoud waarmee sommigen spreken, jaagt me soms wat angst aan. Ik wil daar gerust ambitieus in zijn, maar laten we vooral stap voor stap werken. Die ambitie van 10 miljard is niet verkeerd, maar we zijn zes maanden bezig. De komende jaren zullen we die gesprekken blijven hebben. Als jullie zeggen: I want more of this. Oké, dan doen we dat. Maar geef ons wat tijd.”
KOEN VIDAL EN JONAS MUYLAERT
