Kamer stemt morgen ambitieuze open data-wet

De Kamer van Volksvertegenwoordigers stemt morgen een nieuwe en ambitieuze open data-wet. Voortaan zijn alle gegevens die overheden verzamelen voor de uitoefening van hun taken vrij beschikbaar en herbruikbaar voor burgers en bedrijven. Enkel bij uitzondering is dat niet het geval, bijvoorbeeld om privacy- of veiligheidsredenen. De goedkeuring is een belangrijke stap om het digitaal ecosysteem in ons land te versterken en de overheid efficiënter te maken

Alle gegevens die door overheden verzameld worden in het kader van hun taken zijn voortaan vrij beschikbaar en herbruikbaar. Hiermee draait de federale overheid de huidige logica om waar openheid eerder de uitzondering is.

Concreet betekent dit dat iedereen publieke overheidsinformatie voortaan mag hergebruiken voor eender welk doel, commercieel of niet. Ook overheidsbedrijven vallen voor hun taken van openbare dienst onder de nieuwe regels. Zo zullen app-ontwikkelaars veel vlotter toegang hebben tot overheidsdata, bijvoorbeeld tot de dienstregeling van de NMBS, de uitgavenbegroting van de federale overheid of de weersvoorspellingen van het Koninklijk Meteorologisch Instituut (KMI).

Overheden zullen de data gratis ter beschikking moeten stellen. Enkel een vergoeding van de kosten van terbeschikkingstelling, bijvoorbeeld voor de opslag op elektronische dragers, mag nog aangerekend worden.

Alleen overheden die inkomsten moeten halen uit de beschikbaarstelling van hun documenten, alsook bibliotheken, archieven en musea, mogen nog hogere tarieven aanrekenen. Het wetsontwerp dat de openheid en het hergebruik van overheidsinformatie regels is tegelijk de omzetting van de Europese PSI-richtlijn van 2013, een belangrijk onderdeel van de Europese open data-strategie en de Europese Digitale Agenda.

Versterking digitaal ecosysteem

De nieuwe federale open data-wetgeving levert belangrijke voordelen op voor de versterking van de digitale economie in ons land en de efficiënte werking van de overheid, stelt Alexander De Croo, vicepremier en minister van Digitale Agenda. "Overheden zitten op een berg gegevens. Het openstellen van al deze overheidsdata is de logica zelf: overheidsdata zijn geen eigendom van de overheid, wel van de samenleving. Met deze data kunnen creatievelingen volop aan de slag om nieuwe toepassingen te ontwikkelingen voor burgers en bedrijven. Door volop de kaart te trekken van open data stimuleren we innovatie en versterken we het digitaal ecosysteem in ons land. Op die manier zetten we een nieuwe stap in de uitvoering van Digital Belgium, het plan dat van ons land een digitale topper moet maken,” aldus minister De Croo.

Theo Francken, Staatssecretaris voor Administratieve Vereenvoudiging: “We volgen met deze open data strategie de internationale trend. Naast de innovatieve en economische voordelen levert het ook voor de overheid zelf iets op. Het levert een besparing op omdat de overheidsdiensten niet meer bij elkaar de data moeten opvragen. De datakwaliteit verhoogt omdat ze meer hergebruikt wordt en het standaardiseren van data –wat zo belangrijk is- loopt vlotter. Ik hoop dat dit initiatief voor een ommekeer zorgt bij onze overheidsdiensten, wij gaan ze daarin ook volop ondersteunen. Voor mij is open data dan ook een welgekomen eindproduct van een goed functionerende, moderne overheid.”

Ambitieuze open data-strategie

Naast de nieuwe wetgeving keurde de federale regering vorige zomer al een federale open data-strategie goed die het hergebruik van overheidsdata stimuleert en drempels wegwerkt. Concreet omvat de open data-strategie een 15-tal krachtlijnen die het economisch potentieel van open data ten volle benutten:

Streefdoel is gratis hergebruik zonder bronvermelding. Dit vergemakkelijkt het combineren van datasets om innovatieve toepassingen te ontwikkelen.
Data worden zoveel mogelijk in technische formaten aangeboden die hergebruik makkelijk maken (bijv. excel ipv PDF, CSV ipv Excel, etc.)
Tegen 2020 stelt de federale overheid haar data proactief ter beschikking en niet louter op verzoek: burgers en bedrijven weten immers niet altijd over welke gegevens de overheid beschikt. Pas als data beschikbaar zijn, worden toepassingsmogelijkheden duidelijk. Daarbij wordt wel vraaggestuurd gewerkt: de overheid geeft data waar veel vraag naar is prioritair vrij.
Er is intussen één unieke federale dataportaal met alle beschikbare en bruikbare overheidsdata.
Er is maximale continuiteit: hergebruikers moeten erop kunnen rekenen dat de data ook in de toekomst beschikbaar blijft.
Elke overheidsdienst ontwikkelt een open data-strategie duidt een verantwoordelijke Open Data-champion aan. De logica van openheid wordt zo ingebed in het beleid van elke overheidsdienst.

Speciale aandacht voor bescherming van de privacy

In de huidige big data-omgeving waar enorme hoeveelheden gegevens gekruist en gecombineerd kunnen worden, is de bescherming van privacy een belangrijk aandachtspunt. Overheidsdocumenten- en gegevens die persoonsgegevens bevatten, komen niet in aanmerking komen voor open data, tenzij ze volledig anoniem gemaakt zijn. Bovendien zijn maatregelen voorzien om privacy maximaal te waarborgen. Zo komen er onder meer binnen de Privacycommissie een aantal experten die overheidsdiensten zullen adviseren over hun open data-strategie en anonimiseringstechnieken.

Bart Tommelein, Staatssecretaris voor Privacy: ”Om de privacy-uitdagingen op het vlak van open data aan te gaan, richten we binnen de Privacycommissie een open data-comité (PSI) op. Dit comité zal overheidsdiensten ondersteunen in hun omgang met de veelheid aan data van burgers en klanten. Ook bedrijven zullen een stimulans krijgen om beter en veiliger met open data te werken.”