België op de bres voor vrouwen, holebi's en transgenders (De Standaard)

‘Overal ter wereld vechten vrouwen voor hun rechten, rechten die cruciaal zijn voor ontwikkeling: het recht op onderwijs; het recht van een meisje om niet tot een huwelijk te worden gedwongen; het recht van een jonge vrouw om vrij en verantwoordelijk over haar seksuele en reproductieve gezondheid te beslissen.’

Tijdens zijn toespraak in de commissie Bevolking en Ontwikkeling bij de Verenigde Naties in New York heeft minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo maandagavond de seksuele rechten van meisjes en vrouwen expliciet op de agenda gezet. De minister benadrukte dat Belgische jongeren op school worden voorgelicht en dat anticonceptie vlot toegankelijk is. Toen hij daarna de rechten van holebi’s en transgenders benadrukte, steeg rumoer op uit de zaal. Niet verwonderlijk, als je bedenkt dat zo’n tachtig landen relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht criminaliseren.

Millenniumdoelstellingen
De Croo bezoekt deze week New York om de Belgische stempel te drukken op de onderhandelingen over zeventien nieuwe uitdagingen voor wereldwijde ontwikkeling, en hoe die na 2015 aan te pakken. Die ontwikkelingsagenda bouwt voort op de millenniumdoelstellingen (MDG’s) die de VN-lidstaten in 2000 vastlegden, met het doel vooruitgang te boeken inzake armoede, honger, gezondheid, milieu en onderwijs.

Die doelstellingen lopen eind dit jaar af en hadden uitgesproken voor- en tegenstanders. Dat zal met hun opvolgers, de duurzame ontwikkelingsdoelen, niet anders zijn. Ze worden nog ruimer, abstracter en dus moeilijker meetbaar, klinkt de kritiek. En waarom nieuwe doelen formuleren, als niet eens alle MDG’s werden gehaald?

‘Niemand kan beweren dat de MDG’s compleet zijn mislukt’, protesteert De Croo. ‘In tien jaar tijd is de extreme armoede gedaald van 1,3 miljard mensen, naar 800 miljoen. Dat is een meetbaar cijfer. Afrika hinkt achterop, maar in veel Latijns-Amerikaanse landen zijn de meeste doelstellingen gehaald.’ De MDG’s waren dus nuttig, maar zijn nu achterhaald, volgens De Croo. ‘Ze werden opgelegd aan het arme Zuiden en de factuur was voor het Noorden. Die Noord-Zuid-opdeling gaat niet langer op. Klimaatverandering, migratie, extremisme: iedereen is het erover eens dat geen enkel land of regio die globale uitdagingen alleen het hoofd kan bieden.’

België voorloper
Wim Van de Voorde van Sensoa, het Vlaamse expertisecentrum voor seksuele gezondheid, is ook meegereisd met de Belgische delegatie. ‘Ons land heeft op het vlak van seksuele gezondheid en vrouwenrechten recht van spreken. Door beleid en preventie heeft België één van de laagste abortuscijfers ter wereld en een zeer laag percentage tienerzwangerschappen. Van de abortuswet, 25 jaar geleden, tot het homohuwelijk in 2003: België heeft op korte tijd enorme stappen gezet.’

‘Ook bij ons zijn die thema’s nooit makkelijk geweest,’ pikt De Croo in, ‘maar vandaag bestaat bij ons hierover toch een brede consensus, over de partijen heen.’

Maar hoe worden mooie voornemens wereldwijd concreet, als er zelfs binnen de EU geen overeenstemming bestaat over seksualiteit en voortplanting? Malta en Polen zijn onverbiddelijk tegen abortus en in de VN-commissies luistert ook het Vaticaan – dat Italië sterk beïnvloedt – erg aandachtig mee. ‘Standpunten evolueren’, klinkt het in de entourage van De Croo. ‘Zo blokkeert Ierland alvast niet langer een Europese consensus, en niet alle nieuwe EU-lidstaten – denk aan de Balten en de Tsjechen – zijn ethisch conservatief.’

Buiten Europa haalt de realiteit dan weer bepaalde landen in. De ontkenning van hiv/aids in Zuid-Afrika leidde tot een explosie van besmettingen. ‘Maar wat een enorme weg is intussen afgelegd’, zegt Wim Van de Voorde. ‘In 1996 was er voor de strijd tegen hiv/aids wereldwijd 250 miljoen dollar beschikbaar, in 2010 al 16 miljard dollar. Dat is toch ook dankzij die MDG’s. En bovendien is Zuid-Afrika vandaag op bio-ethisch vlak bijzonder progressief.’

Ine Roox - De Standaard, 15 april 2015